انواع مهره های چهار گوش و شش گوش
انواع مهره های معمولی از فولاد ساخته می شوند و بصورت چهار گوش یا شش گوش هستند. آنها دارای رزوه های ریز یا درشت داخلی مطابق با پیچ مربوط به خود هستند. تعداد رزوه در هر اینچ را می توان با شابلون های مخصوص پیچ اندازه گیری و مشخص نمود.
گوشه های بعضی از مهره ها به سمت یک طرف پخ داده شده (تراشیده شده) است. بعضی مهره های دیگر از دوطرف تراشیده شده اند بگونه ای که از هر طرف بتوان آنرا روی پیچ بست.
تعیین تعداد رزوه در هر اینچ بوسیله یک شابلون رزوه
انجمن مواد و تست آمریکا (ASTM) و (SAE) عهده دار تعیین استانداردهای مواد و استحکام مهره های یونیفاید (اینچی) هستند. ASTM و ISO استانداردهایی برای گروه های مختلف مهره های سیستم متریک طراحی کرده اند. این شماره ها دلالت بر ماگزیمم استحکام پیچ یا پیچ مهره خوری دارند که باعث هرز شدن مهره نمی شوند.
مهره ها دارای سه بعد مهم می باشند : (1) ضخامت (2) فاصله بین دو سطح تخت اضلاع آن (3) اندازه رزوه که همان اندازه پیچ مورد استفاده برای آن مهره است.
علامت مهره های فلنجی ممکن است در قسمت بالای فلنج آن حک شده باشد.
مهره های قفلی (سری اینچی)
مهره های (باریک) متریک
یکی از راه های ثابت نگهداشتن یک قطعه رزوه دار در محل خود، استفاده از مهره قفلی است. معمولا یک مهره قفلی ضخامت کمتری نسبت به یک مهره کامل دارد ولی از نظر سایر خصوصیات همانند مهره کامل است.
محل و موقعیت یک مهره قفلی
یکی از کاربردهای معمولی مهره های قفلی استفاده در اتصالات کنترل کننده است، مانند اتصالات میل فرمان در ماشین یا تراکتور، یا اتصالات بلند کننده در یک گاو آهن چیزل که برای تنظیم طول مورد استفاده قرار می گیرد. یکی دیگر از موارد استفاده مهره قفلی، قفل تنظیم است به این صورت که در انتهای میله ابزار تنظیم شده برای ثابت کردن میزان تنظیم به کار می رود. سیستم متریک مهره های ضخامت کم را در گروه های 04 و 05 قرار می دهد. رزوه مهره های گروه 05 در حالت گرم ایجاد شده اند. ان گروه ها در مورد هر مهره قفلی متریک و اینچی صادق است.
دو نوع مهره چاکدار
مهره های چاکدار
گاهی لازم است مهره ای در محلی بسته شود بدون اینکه امکان شل شدن آن وجود داشته باشد، برای این منظور مهره های چاکدار طراحی و ساخته شده است. این مهره ها شبیه به یک برج قلعه های باستانی می باشند. مهره های چاکدار معمولا برای تثبیت موقعیت یا کشش قطعه ای از یک ماشین بکار می روند. مهره های شیاردار با سفت کردن در جای خود ثابت نمی شوند بلکه یک پین برای تثبیت تنظیم آن در محل خود بکار می رود.
همانطور که در عکس مشاهده می کنید قسمت بالایی مهره دارای قطر کمتری نسبت به بدنه آن می باشد. یک مهره چاکدار (سمت راست) در حقیقت یک مهره شش گوش ساده با تعدادی شیار می باشد.
هر دو نوع این مهره ها نیاز به پیچ هایی دارند که در نوک آن سوراخ برای عبور پین، تعبیه شده باشد. وقتی مهره بر روی پیچ بسته می شود، یک پین قفلی از میان شیارها و سوراخ پیچ گذشته و مهره را در جای خود ثابت می کند.
مهره های چاکدار با ضخامت و عرض بین دو سطح تخت اضلاع آنها، قطر رزوه ها و گام آنها شناخته می شوند. نمونه ای از کاربرد این نوع مهره در سر پلوس چرخ اتومبیل ها می باشد.
چگونگی تثبیت یک مهره چاکدار بوسیله پین قفلی
مهره های قفلی اتوماتیک (خود قفل کن)
بعضی از مهره ها بعد از آنکه بسته و محکم شدند در جای خود بصورت محکم باقی می مانند و این بدلیل ساختمان آنها می باشد. انواع زیادی از این گونه مهره های قفلی ساخته شده است. یکی از این مهره ها که معمولا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد مهره جمع شونده تفلونی و دیگری نایلونی است که اغلب به نام مهره الاستیک خوانده می شود.
مهره قفلی جمع شونده
یک مهره P.T تمام فلزی مهره ای است که در مقابل چرخش بطور خودکار مقاومت اصطکاکی از خود نشان می دهد. به عبارت ساده تر این مهره ها رزوه های درگیر را به سختی می گیرند. روش های مختلفی برای این عمل وجود دارد. یک مهره P.T معمولی مانند یک مهره چاکدار است اما قسمت بالایی آن بصورت قطاعی آن به سمت خارج رانده شده و پیچ را به طور محکم می گیرد. مهره های P.T را می توان بسته به نوع کار آنها 4 یا 5 مرتبه مورد استفاده قرار داد.
مهره های قفلی جمع شونده P.T و تفلونی
مهره های خود قفل کن تفلونی (نایلونی)
این مهره ها که در واقع نوعی مهره P.T می باشند، شامل یک حلقه نرم از مواد بدون رزوه در سر مهره هستند. این حلقه ممکن است شامل مواد فیبری مناسب یا یک نوع پلاستیک مثل نایلون باشد. وقتی مهره بر روی یک پیچ بسته می شود رزوه ها در حلقه نایلونی فرو می روند. با توجه به خاصیت الاستیکی پس از باز کردن مهره، این حلقه تمایل دارد به حالت اولیه خود برگردد. بنابراین این مهره ها نیز می توانند 4 یا 5 مرتبه مورد استفاده قرار گیرند. خاصیت دیگر این مهره ها آنست که قادرند در مقابل نفوذ رطوبت عمل آب بندی را انجام دهند.
مهره های قفل شونده با مواد شیمیایی
مهره هایی وجود دارند که بوسیله یک نوع مایع چسبنده در محل خود قفل می شوند و این مایع از شل شدن آنها بخصوص در شرایط لرزشی جلوگیری می کند. اکثر قفل کننده های شیمیایی برای مواد پلاستیکی استفاده نمی شوند. در هنگام استفاده، این مواد فضای خالی بین رزوه ها را پر کرده و سختی پیچ را تا حد گشتاور برشی بالا می برد.
برای تمیز کردن رزوه ها و سرعت بخشیدن به زمان خشک شدن قفل کننده های شیمیایی بر روی رزوه ها نوعی رنگ پاشیده می شود. بنابراین قفل کننده های شیمیایی برای ثابت نگهداشتن مهره ها و پیچ ها بسیار مناسب هستند و برای باز کردن پیچ یا مهره باید در صورت لزوم لایه چسبنده را شکست .
تعدادی از مهره های مخصوص
سایر مهره ها
همانطور که قبلا اشاره شد انواع دیگری از مهره ها برای استفاده های مخصوص وجود دارند. احتمالاً شما با مهره های خروسکی، مهره ته بسته، مهره های یک رزوه ای و انواع دیگری از آنها آشنا هستید، که در مقالات بعدی به آنها خواهیم پرداخت.
